Spor içerisinde mutlaka her sporcunun performansında yer yer düşüşler ve artışlar olmuştur. Form diye adlandırdığımız bu kavram sporcunun içerisinde bulunduğu dünya ile doğrudan orantılıdır. Yani sporcunun form tutması ya da formdan düşmesi hatta daha kısa bir zaman dilimi içerisinde inceleyecek olursak sporcunun maç performansını etkileyen birçok faktör vardır.

Performansı etkileyen çeşitli faktörler iki ana grup olarak iç faktörler ve dış faktörler şeklinde ayrılır.

İç faktörler (İnternal veya kişisel faktörler) Sporcunun antrenman düzeyi, yaş, cinsiyet, fiziki uygunluk durumu (Fitness kapasitesi), ırksal faktörler, psikolojik etkenler (Stres, motivasyon, konsantrasyon durumu vs.), beslenme düzeni, kullandığı ergonomik destekler (Supplementler), sağlık durumu ve kullandığı ilaçlara bağlı olarak değişir.

Sporcunun antrenman düzeyi onun fiziki aktiviteye ne kadar hazır olduğunu gösterir. “Sporcu sezon başı kamp geçirdi mi, sporcu ne zamandır antrenman yapıyor, sporcu kaç zamandır antrenmansız?” Gibi sorular sporcunun antrenman düzeyini anlatır.

Yaş ve cinsiyet kavramları sporcuların fiziki performansını etkileyen başlıca faktörlerdendir. Yaş ilerledikçe performansta düşüşler başlar. Örneğin 35 yaşındaki bir futbolcu, 25 yaşındaki bir futbolcu ile aynı performans parametrelerini gösteremez. Cinsiyet kavramında ise kadın ve erkek vücudu birbirlerinden ayrı yapıda olduğu için ortak bir tepki beklenemez. Örneğin kadın sporcularda menstürasyon dönemlerinde demir eksikliği meydana gelir ve bu performansı doğrudan etkiler.

Fitness kapasitesi ve ırksal faktörlere bakacak olursak, yağ oranı 10-12 aralığında olan bir sporcu ile daha fazla olan bir sporcunun performansı bir olmayacaktır. Yapılan spora göre fiziki uygunluk ne kadar yüksekse performans o kadar yüksek olur. Irksal faktörlerde ise rakım olarak yüksek yerlerde yetişmiş ve antrenman yapmış sporcuların oksijen kapasitesi yüksektir. Ya da siyahi sporcuların kaslarındaki sürat ve kuvvet geliştirmede önemli olan Tip 2 Liflerinin sayısı diğer sporculara göre iki kat daha fazla olması ırksal faktörlerin performansa etkilerinin sebepleridir.

Psikolojik etkenler de performansı etkiler. Sporcunun maksimum performans verebilmesi için psikolojik olarak rahat ve sağlıklı olması gerekir.

Beslenme düzeni ve kullandığı ergojenik destekler sporcunun perfomansını etkiler. Yaptığı diyette aldığı kalori miktarı ve kullandığı ek besinler (supplementler) sporcunun performans göstermesi için kullanacağı enerjiyi etkiler. Ayrıca hasta ve ilaç kullanan sporcu da performans göstermesi için yeterli enerjiyi kendinde bulamaz.

Dış faktörler (Eksternal faktörler) sporcunun bulunduğu irtifa, nem, sıcaklık, zemin durumu performansı etkiler.

Örneğin sıcak havada oynana bir futbol maçında sporcuların vücudu kendi sıcaklığını koruması için ekstradan su atar ve su kaybı sporcu için enerji kaybı demektir. Kötü zemin şartları hareketi kısıtlayacağı için sporcu kafasındakini uygulayamaz.

Sporda performansı etkileyen faktörler iç ve dış faktörler olarak yukarda anlattığımız şekilde incelenir.   

EMİR DUMAN | ALFA AKADEMİ BESYO | ANTRENÖR