Şike; bir spor müsabakası öncesinde maddi ya da manevi herhangi bir çıkar karşılığında anlaşarak, maçın sonucunu planlı bir şekilde değiştirerek tayin edilmesi üzerine, anlaşmalı bir spor karşılaşması yapmaktır.

Ayrıca şike, spor ahlakına ters düşen bir davranış olarak bilinmektedir. 

Genellikle spor müsabakalarının sonuçlarını tahmin etmeye dayalı “Spor Toto – İddia” gibi şans oyunları, müsabakaların istenilen sonuca göre bitirilmesi için şikeye teşvikte büyük pay sahibidirler. 

Ülkemizde ve dünyada son zamanlarda bazı kulüplerin, sporcuların, antrenörlerin, hakemlerin ve yöneticilerin isimleri şike iddialarına karışmış ve bu iddialar ilgili yerel ve uluslararası kurumlarca soruşturmalar yapılmış, davalar açılmış ve yargılamalar olmuştur.

Teşvik primi; bir spor müsabakası öncesinde iki takımdan birinin oyuncularına, bir başka takımın yöneticileri tarafından para verilerek, parayı veren takımın çıkarları doğrultusunda rakibini yenmek, rakip takım oyuncularına sportmenlik dışı faullerle sakatlamak ya da başka bir amaç için çaba göstermelerini sağlayıcı anlaşmalara denir. 

Genellikle şampiyonluk yarışında veya ligde kalma mücadeleleri sırasında yaşanan ve kulağa gelen bu tür olaylar bazen ezeli rakiplerin derbi mücadelelerinden önce oynayacağı maçlarda, rakip takım oyuncularının sakatlanıp derbi mücadelesini kaçırmaları hakkında da yapılabilir. 

Teşvik primi anlaşmaları sadece sporcular ile değil antrenörler veya hakemler ile de yapılabilir. Saha kenarında antrenörler skora etki edebilecek oyuncularını oynatmayarak ya da oyundan alarak teşvik primi için istenenleri yapabilir. Aynı şekilde hakemler saha içinde oyuncuların veya takımların bilinçli şekilde aleyhine karar vererek teşvik primi durumunu sağlayabilirler.

Ülkemizde ve dünyada şike olayları gibi teşvik primi olayları da çokça yaşanmış olup; sporcuların, antrenörlerin, hakemlerin ve kulüp yöneticilerin isimleri teşvik primi iddialarına karışmıştır. Bu iddiaların bazılarının gerçek olduğu anlaşılmıştır ve yargılanması yapılmıştır. Bazı iddialar yıllar sonra gerçekliğe kavuşmuş ve bazıları da hala iddia halinde kafalarda soru işareti olarak yer edinmiştir.

2011 yılında çıkan Anayasanın 6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun ile şike ve teşvik primi olayları suç olarak nitelendirilmiş ve ilgili kanun ile bu suçlara hapis ve adli para cezası uygulamaları getirilmiştir. 

Bir müsabakada şike veya teşvik primi suçlarının işlendiği kararını verme yetkisi ilgili federasyonun disiplin kurulundadır. 

6222 Sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun’un 11. Maddesine göre; Belirli bir spor müsabakasının sonucunu etkilemek amacıyla bir başkasına kazanç veya sair menfaat temin eden kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Kendisine menfaat temin edilen kişi de bu suçtan dolayı müşterek fail olarak cezalandırılır. Kazanç veya sair menfaat temini hususunda anlaşmaya varılmış olması halinde dahi, suç tamamlanmış gibi cezaya hükmolunur.

Şike ve teşvik anlaşmalarında kazanç veya sair menfaat vaat veya teklifinde bulunulması halinde, anlaşma sağlanamadığı durumlarda ise suç teşebbüs aşamasında kalır. Bu durumda da 6222 Sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun’un 11. Maddesinde belirlenen cezaya hükmolunur.

EMİR DUMAN | ALFA AKADEMİ BESYO| ANTRENÖR